Yeni doğan bebeklerde sarılık yaygın olarak görülüyor. Sarılık genellikle ciddi bir rahatsızlığa neden olmuyor ve birkaç hafta içinde geçiyor. Ancak bebeğin sarılık açısından uygun şekilde kontrol ve takip edilmesi büyük önem taşıyor. Çünkü şiddetli sarılık tedavi edilmezse beyin hasarına yol açabiliyor. Bebeklerde sarılığın konforlu bir şekilde tespist edilmesi ve takibi için; bebeğin canı yanmadan cilt üzerinden sarılık düzeyinin ölçüldüğü Bilicheck yöntemi öne çıkıyor. Memorial Antalya Hastanesi Çocuk, Yenidoğan Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Aşkın Güra Bayık, yenidoğan sarılığının takibi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Sarılık erken doğumlarda daha fazla görülüyor
Yenidoğanın fizyolojik sarılığı, zamanında doğan sağlıklı bebeklerin yüzde 60- 80’i arasında görülen normal bir durumdur. Yenidoğan sarılığı, özellikle 38. gebelik haftasından önce doğan bebeklerde görülebilir. Sarılık, görsel olarak baş bölgesinden başlayarak gövdeye ve sonrasında kol ve bacaklara yayılmaktadır. Yüz ve göz aklarında sarılık görülürse bilirubinin 4-8 mg/dl üzerinde, el ve ayaklarda görülürse bilirubinin 15 mg/dl üzerinde olduğu düşünülebilir. Ancak deri rengi sarılığın düzeyinin saptanması ve takibinde güvenilir bir yöntem değildir.

Fototerapi tedavisi uygulanıyor
Bu bebeklerin sadece yüzde 8’inde takip ve tetkik gerekmektedir. Takip edilen bebeklerin ise yüzde 6-7’sinde serum bilirubin düzeyi 12mg/dl’nin, yüzde 2’den azında ise yüzde 20 mg’dl’nin üzerine çıkmaktadır. Yüksek düzeylerde olan sarılığı bebeklerin tedavisi, fototerapi diye adlandırılan bebeğin tüm vücut alanına özel mavi floresan ışık (425-475 nm dalga boyu) vererek yapılmaktadır.

Yenidoğanlarda birkaç farklı sarılık türü vardır;
Fizyolojik sarılık: Yenidoğanlarda en sık görülen sarılık türü fizyolojik sarılıktır. Bu sarılık türü normaldir. Fizyolojik sarılık çoğu yenidoğanda yaşamlarının ikinci veya üçüncü gününde gelişir. Bebeğinizin karaciğeri geliştikten sonra fazla bilirubinden kurtulmaya başlayacaktır. Fizyolojik sarılık genellikle ciddi değildir ve iki hafta içinde kendi kendine geçer.
Emzirme sarılığı: Sarılık, anne sütüyle beslenen bebeklerde formül mama ile beslenen bebeklere göre daha sık görülür. Emzirme sarılığı sıklıkla bebeğinizin hayatının ilk haftasında ortaya çıkar. Bebeğiniz yeterince anne sütü almadığında olur. Emzirme güçlüklerinden veya sütünüzün henüz gelmemesinden kaynaklanabilir. Emzirme sarılığının geçmesi daha uzun sürebilir.
Anne sütü sarılığı: Anne sütü sarılığı, emzirme sarılığından farklıdır. Anne sütünüzdeki maddeler, bebeğinizin karaciğerinin bilirubini nasıl parçaladığını etkileyebilir. Bu, bilirubin birikmesine neden olabilir. Anne sütü sarılığı bebeğinizin ilk haftasından sonra ortaya çıkabilir ve kaybolması bir ay veya daha uzun sürebilir.
Bebekte başka bir rahatsızlık varsa diğer sarılık türleri ortaya çıkabilir.

Bebeklerden sürekli kan almak gerekmiyor
Bilirubin düzeylerinin risk sınırları ve saatlik rakamsal takipleri tüm dünyada ortak olarak kullanılan nomogramlar yani grafikler ile yapılmaktadır. Sağlıklı bebeklerin çoğunda görülebilen ve tedavisi gerekmeyen bu fizyolojik durumun takibinde sürekli kan almak gerekmemektedir. Ayrıca bebeklerinin sık sık canlarının yandığını gören lohusa annelerin psikolojileri de bu durumdan olumsuz etkilenmektedir.

Bebeklerin canı yanmadan “Bilicheck” ile ciltten ölçüm yapılıyor
Bu nedenle gerek sarılık olduğu düşünülen herhangi bir bebeğin canının gereksiz yere acımaması, gerek ailelerin endişelerinin artmaması gerekse bebeklerin bilirubin değerlerinin doğru şekilde ölçülüp takiplerinin yapılması için ciltten ölçüm yapan “Bilicheck” adlı cihazlar kullanılmaktadır. Bu cihaz neticesinde alınan sonuca göre gerek görüldüğü takdirde kan tahliline başvurulmaktadır. Tam teşekküllü hastanede doğan tüm bebeklerin Bilicheck ile ölçümleri doğumdan 1 gün sonra ve taburcu olmadan önce yapılır. Gerekli görüldüğü takdirde ölçüm sıklığı artırılır ve taburcu olduktan sonraki kontrol zamanı belirlenir. Bu sayede hem güvenli ve doğru hem de acısız bir şekilde sarığı olan tüm bebekler izlenebilir ve gerekli olanların tedavileri yapılabilir.