Dünyada en zor şey nedir diye sorsalar, sizi bilmem ama ben en zor şeyin bilinçli bir toplum yaratmak olduğunu söylerdim. Bunun da ahlaki kurallara uymaktan geçtiğini düşünüyorum. Bugün toplum olarak  birbirimize karşı sevgide, saygıda ve hoşgörüde sorun yaşıyorsak, bunun tek sebebi toplumda ahlakın bozulmuş olmasıdır. Elbette eğitim önemli ama ahlaki kurallar insanı hem uyumlu, hem bilinçli hem de daha saygılı hale getirir. Kurallara neden uyulmadığına, fazla değil, bir kaç basit örnek vermek istiyorum.

İçinde yaşadığımız korornavirüs salgını ile ilgili alınan önlemlere ve getirilen kısıtlamalara tam anlamıyla uyabildik mi? Eğitimli olan, olmayan yüz binlerce insan pandemi kurallarına uymadığı görüldü. Üç günlük kısıtlamada bile 50 binden fazla insana para cezası kesildi. Belirlenemeyen insanları da hesaba kattığınızda bu sayıyı siz düşünün. Koronavirüs salgınında yaşadığımız en büyük sorun kurallara uymamak geldi ve devam ediyor. Koronavirüs salgınında ne kadar bilinçsiz bir toplum olduğumuz da ortaya çıktı. Eğer kurallara uyabilseydik, bugün ülke olarak yaşadığımız acıları, sıkıntıları bu kadar çok hissetmezdik. Kumar oynamak ve oynatmak, nişan ve düğünlerde, yatlarda, barlarda gece yarılarına kadar eğlenmek oyun oynamak sevdasından bir türlü vazgeçemiyoruz. Hiç kimsenin yaşam tarzı bizi ilgilendirmiyor. Ama başkalarının yaşamını tehlikeye atmaya hakkımız olmadığını düşünüyorum. Kuralları ihlal etmeyi marifet sayıyoruz.

Trafik kuralları konusunda yeterince mesafe alabildik mi? Alamadık. Katliam gibi trafik kazaları büyük ölçüde kural ihlalinden kaynaklanmıyor mu? Yaya geçitlerinde, aracını yavaşlatarak yayaya yol veren kaç kişi vardır? Koskoca kentlerde sayıları parmakla gösterilir. Yayalara yol vermek; hem kurala uymak,  hem uygar insan olmanın bir gereğidir. Ama gelin görün ki, her gün onlarca ailenin ocağı sönüyor, her gün ölümler ve acılar yaşanıyor. Ama biz ne yapıyoruz? kuralları ihlal etmeye devam ediyoruz. Kendi hayatımızı tehlikeye attığımız gibi, başkalarının da hayatını tehlikeye atıyoruz.

Park yasağına uymak bir kural gereği midir? Evet! Özellikle kentlerde bu kurala kaç kişi uyuyor? Herkes istediği yere, hatta duraklara park yapabiliyor. Park yaparken de başkalarının hakkına tecavüz ediyoruz. Kurallar bellidir ve bu kurallara uymak gibi bir zorunluluğumuz vardır. Yaşadığımız kentlerde toplu taşıma araçlarına nasıl binilir, nasıl inilir, toplu taşıma araçlarının içinde nasıl hareket edilir. Bunları dahi bilmiyoruz. Çünkü rastgele yaşayan bir toplumuz.

Site ve apartmanlarda toplu yaşamayı öğrenebildik mi? Adliye Saraylarındaki dosyaların %20'sinin site ve apartmanlarla ilgili davalar olduğunu biliyor musunuz? Ben kendimi bildim bileli, site ve apartmanlarda oturan insanların çoğu birbiriyle kavgalı ve tartışmalı. Bu yüzden de komşuluk kalmadı.

Basit gibi görünen kurallara dahi uymuyoruz. Yazılı olan olmayan kurallar vardır. Uygar bir toplum olmanın yolu bu kurallara uymaktan geçer. Adamlar aslanları, kaplanları eğittiler, biz hala cezalarla kurallara uymayı sağlamaya çalışıyoruz. İster istemez insanın aklına biz "neden böyleyiz" sorusu geliyor.  Bence bu durum eğitimle ilgili olmakla beraber, en çok ahlaki olduğunu düşünüyorum.  Kaldı ki Türk toplumu gelenek ve göreneklere bağlı bir toplumdur. Aileden gelen bir takım kurallar vardır. Küçük büyük hepimiz bu kuralara uyararak yaşadık ve yaşıyoruz. Ne zaman ki, ahlaki yönden erozyona uğradık, kural mural diye bir şey kalmadı. Çünkü ahlak bozulunca, eğitim de artık bir işe yaramıyor..