BİR ZAMANLAR FAZİLETLİYDİK: Kimsenin malına, mülküne göz dikmezdik, namusuna bakmazdık, hırsızlık nedir bilmezdik. Fırsatçılığı, yalakalığı, dilenciliği meslek edinmezdik. Kimseyi de aşağılamazdık.

BİR ZAMANLANLAR DÜRÜSTTÜK: Vakti zamanında Londra Ticaret Odası'nın en görünür yerinde şu mealde bir tavsiye levhası asılıymış. "Osmanlı milletiyle alışveriş et yanılmazsın."

BİR ZAMANLAR İTİBARLIYDIK:  Hollanda Ticaret Odası'nın toplantılarında oylar eşit çıkınca, Osmanlılarla alışverişi olan tüccarların oyu iki sayılır ve sonuca öyle gidilirmiş. Bir geçmişimizin itibarına bakın, bir de bugünkü itibara bakın!

BİR ZAMANLAR DOSDOĞRUYDUK: Fransız generallerinden De Bonneval şu hükmü veriyor. "Hırsızlık, murabahacılık ve inhisarcılık gibi suçlar, Türklerde bulunmaz. Öyle bir dürüstlük gösterirler ki, insan çok defa Türklerin doğruluklarına hayran kalır."

BİR ZAMANLAR SAYGILIYDIK.: Bu konuda yazar Elisee Recus, 1880'lerdeki Osmanlı'yı şöyle anlatıyor: "Türkiye'deki iyilik duygusu hayvanları dahi kucaklamıştır. Bir çok köyde eşekler haftada iki gün izinli sayılır. Türklerle Rumların karışık olarak yaşadığı köylerde ise bir evin hangi tarafa ait olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz. Eğer evin bacasında leylekler yuva yapmışsa, bilin ki o evin sahibi Türk'tür."

BİR ZAMANLAR HAYIRSEVERDİK:  Comte De Marsigli, şöyle diyor: "Yazın İstanbul'dan Sofya'ya giderken, dağlardan ana yol üzerine inmiş Osmanlı köylülerinin yolculara bedava ayran dağıttıklarına şahit oldum." Aynı kişi şöyle devam ediyor: "İyiliklerini yalnız insanlara değil, hayvanlara ve hatta bitkilere de gösteriyorlar."

Evet mazimizle ilgili bu tespitleri çoğaltabiliriz. Geçmişimizden uzaklaşmak bize çok pahalıya patladı. Bir zamanlar dünyaya ahlak ve fazilet dersi veren bu millet, en büyük ahlaki çöküntüyü yaşıyor. Ülkede her şeyin çivisi çıktı. Her gün iç karartan, hayatımızı altüst eden olayların bir türlü sonu gelmiyor. Yazmanın da, tartışmanın da bir önemi kalmamış. Çünkü herkes bildiği yolda, kendi doğrularını uygulamaya devam ediyor. Bu ülkede kimi bankaları hortumlayıp, adlarının önüne Atatürk'ü yerleştirdiler, kimileri de sırtlarını devlete dayayıp laikliği kalkan olarak kullanıp, sermayeyi yanlarına aldılar. Dar gelirliyi kendi kaderine bıraktılar. Bir dönem de geldi, bazıları isimlerinin önüne ne kadar kutsal değer varsa onları geçirip, her türlü rezilliği pervazsızca yaptı. Merhum Yaşar Nuri Hoca'nın dediği gibi "Allah'la aldattılar."

Pek çok hasletlerimizin yanında dış itibarımızı da kaybettik. Yalan, ahlaksızlık, hırsızlık, talan, soygun, hortumculuk, yoksulluk, fırsatçılık, cinayet, taciz gündemden hiç düşmedi, gençlerin geleceği karartıldı. Bu durum, her ne kadar namusluları rahatsız etse de, namussuzlar kadar cesur olamadılar. Namuslular sessiz ve duyarsız kalınca, namussuzlar da her daim baş rolü kapmaya devam ediyor...